Woonopgave hangt af van inzicht in prestaties woningcorporaties, bouwgrond en huren
Woningcorporaties moeten meer en helderder inzicht geven in hun prestaties. Dat blijkt uit de Staat van de corporatiesector van de Autoriteit woningcorporaties (Aw). Ook waarschuwt de autoriteit voor de gevolgen van vergaande huurverlagingen in de sector en wijst op de beschikbaarheid van betaalbare bouwgrond om nieuwbouw te realiseren. De Staat van de corporatiesector 2022 wordt vandaag door minister Hugo de Jonge aangeboden aan de Tweede Kamer.
Helder inzicht en rijksregie
De Aw ziet diverse knelpunten waardoor woningcorporaties minder woningen kunnen bouwen. Eén daarvan is het gebrek aan inzicht in hoeveel de corporaties echt kunnen bouwen en wat zij op korte termijn kunnen investeren. Met beter inzicht hierin kan het Rijk eerder bijsturen zodat het bouwtempo omhoog gaat.
De afgelopen jaren wekten veel corporaties met hun investeringsvoornemens de indruk dat ze binnen enkele jaren veel meer zouden gaan investeren dan ze tot dan toe deden. Een groot deel van deze voornemens werd niet op tijd gerealiseerd. Dat is teleurstellend voor alle huurders en woningzoekenden.
Bouwgrond
In de Woon- en Bouwagenda staan de opgaven tot en met 2030. Er zijn Nationale Prestatieafspraken gemaakt over het aantal te bouwen woningen tot en met 2030. Om die afspraken te halen hebben corporaties meer, en meer betaalbare bouwgrond nodig. De Aw constateert dat het belangrijk is dat het Rijk verkent of corporaties niet eerder een actievere rol bij het verwerven van grond kunnen krijgen. Op dit moment kunnen corporaties niet al in een vroegtijdig stadium grondposities innemen. Zij zijn verantwoordelijk voor een derde van de landelijke nieuwbouwproductie. In de praktijk is hun voorraad grondposities de afgelopen jaren alleen maar gekrompen. Het is daarom van belang dat het Rijk ervoor zorgt dat corporaties en gemeenten voldoende bouwlocaties tot stand kunnen brengen. Dat kan zonder de verantwoordelijkheid en de taak van de gemeenten op dit vlak te wijzigen.
Huren
De Autoriteit woningcorporaties vraagt in het rapport ook aandacht voor voorgenomen huurverlagingen die de financiële positie van de corporaties onder druk zetten. Dit legt een groot beslag op de beschikbare middelen van de corporaties. En die middelen zijn juist nodig om meer nieuwbouw en de verduurzaming van woningen te realiseren. Het is zeker in deze tijd van hoge energieprijzen belangrijk dat corporaties hun woningen verduurzamen en daarin investeren.
Uit de jaarcijfers van de woningcorporaties blijkt dat het vermogen van de woningcorporaties in 2021 sterk is gegroeid. Dat komt onder meer door de stijging van de waarde van de woningen en de beperkte groei van de schulden. De huren groeiden slechts beperkt doordat er in 2021 geen jaarlijkse huurverhoging was per 1 juli. De vanaf 2022 sterk gestegen kosten van de rente, de bouw en het onderhoud van woningen, verkleinen het voordeel van het afschaffen van de verhuurdersheffing.
Toezicht door Autoriteit woningcorporaties
Bij de meeste corporaties gaat het goed. Bij 73% van de 198 corporaties bij wie de Aw een basisonderzoek heeft gedaan, zijn geen verhoogde risico’s voor de governance vastgesteld. Bij 27% van deze corporaties werd wel één of meer verhoogde risico’s vastgesteld. Deze corporaties zijn gevraagd te laten zien dat ze verbeteringen doorvoeren. Ongeveer 80% van de 288 corporaties die in 2020 bestonden voldoet aan de belangrijkste regels uit de Woningwet. Als de naleving niet op orde is gaat het meestal om een of enkele van de onderzochte regels. Door de complexiteit van de aangepaste regels voor de huursomstijging waren er in 2020 vrij veel corporaties die deze regel nog niet goed volgden.
Bekijk het online magazine Staat van de corporatiesector 2022.