“We moeten als toezichthouder meer een reflectieve rol pakken.”

Volgens Johan is het jaarverslag een belangrijk rapport waarin veel informatie wordt gebundeld. Het geeft een goed overzicht van de veiligheid, risico’s en gebeurtenissen op het gebied van spoorveiligheid in het afgelopen jaar. Johan: “We benoemen hierin dingen die niet goed gaan, maar hebben ook oog voor de dingen die wel goed gaan. En dat doen we als inspectie vanuit een gemeenschappelijk doel: wij willen de spoorsector veiliger maken. Ik krijg er energie van om knelpunten te signaleren en deze aan het licht te brengen. Vervolgens ga ik daarover met betrokkenen uit de spoorbranche in gesprek. En dat is ook zo fijn; als inspecteur heb ik de ruimte om uit te vinden hoe we samen met direct betrokkenen het spoor nog veiliger kunnen maken.”

Monitoren: gaat het beter?

Volgens Anton begint het maken van het Jaarverslag met het opvragen van veiligheidsgegevens bij de spoorwegondernemingen. Anton: “Wij leggen deze gegevens naast de bevindingen van ProRail. Een terugkerend thema is de vraag in hoeverre spoorwegovergangen een bedreiging vormen voor de spoorwegveiligheid. Deze vormen vooral een gevaar voor overweggebruikers, conducteurs en machinisten. Een jaarverslag biedt de kans om gebeurtenissen en incidenten nog eens op een rijtje zetten. Zo kun je monitoren of het beter of juist slechter gaat in de sector dan in voorgaande jaren. Bij het maken van het jaarverslag zit de uitdaging hem in het feit dat je alle gegevens binnen een bepaald tijdsbestek compleet moet krijgen. Dat is een kwestie van informatie ordenen. Je hebt hierbij niet alleen cijfers, maar ook informatie uit concrete incidenten en bevindingen uit je toezicht nodig.”

Gedrag en cultuur onderdeel toezicht

In het jaarverslag geeft de ILT aan meer focus te leggen op de veiligheidscultuur binnen organisaties. Volgens Johan worden gedrag en bedrijfscultuur steeds meer onderdeel van het toezicht: “We blijven hameren op de veiligheidscultuur bij spoorwegondernemingen. Dat betekent dat wij deze partijen een spiegel voorhouden. Met het jaarverslag verzamelen wij niet alleen gegevens om goed te monitoren, maar we voeren steeds vaker gesprekken met betrokken partijen over de signalen die ons toezicht opleveren. Anton: “Deze ontwikkeling sluit aan bij de ambitie van de ERA om veiligheidscultuur te evalueren en naar een hoger plan te tillen.”