5 aanbevelingen voor het voorkomen van (de schijn van) belangenverstrengeling
Informatieblad | 24-01-2024
De Autoriteit woningcorporaties (Aw) ziet erop toe dat woningcorporaties zich inzetten voor goede volkshuisvesting in Nederland. Hiervoor zijn geschikte en betrouwbare bestuurders, commissarissen en medewerkers nodig in de woningcorporatiesector.
Bestuurders en commissarissen hebben binnen de sector een voorbeeldfunctie. Raden van Commissarissen werken onafhankelijk en kritisch en hebben geen deelbelangen die dat in de weg staan. Voor bestuurders geldt dat er geen sprake mag zijn van verwevenheid van belangen, die nadelig kan uitwerken voor de belangen van de woningcorporatie. Belangenverstrengeling of de schijn daarvan moet altijd worden voorkomen. De Aw houdt hier doorlopend toezicht op, onder andere met het formulier Aanvraag zienswijze geschiktheid en betrouwbaarheid’ en op basis van het Gezamenlijk beoordelingskader Aw – WSW.
In de 2e helft van 2023 is er veel aandacht geweest voor de risico’s op (de schijn van)belangenverstrengeling bij vastgoedbezit van bestuurders en commissarissen van woningcorporaties. Veel woningcorporaties zitten met vragen over dit onderwerp en willen weten hoe ze het gesprek kunnen voeren over dit onderwerp. De Aw publiceert daarom 5 aanbevelingen om (de schijn van) belangenverstrengeling te voorkomen en de sector verder te professionaliseren. De Aw moedigt de sector aan om alert en kritisch te blijven op (potentiële) risico’s. Daarbij is het belangrijk dat woningcorporaties breder kijken dan de risico’s die kleven aan vastgoedbezit.
Voorkomen van (de schijn van) belangenverstrengeling
Het open en transparant in beeld brengen van alle (deel)belangen van bestuurders en commissarissen helpt om mogelijke risico’s op (de schijn van) belangenverstrengeling te signaleren. Het opstellen van een lijst van voorbeeldsituaties waarin sprake is van belangenverstrengeling kan daarbij helpen. De uitdaging is om twijfelgevallen naar voren te laten komen. Of zaken waar in eerste instantie niet aan is gedacht, de blinde vlekken
Binnen het bestuur en de Raad van Commissarissen wordt volgens vaste afspraken periodiek het gesprek gevoerd over alle belangen, de risico’s op (de schijn van) belangenverstrengeling en hoe daarmee wordt omgegaan. Het kan helpen om hiervoor een proces uit te werken dat beschrijft hoe vaak alle belangen worden besproken, welke elementen daarbij behandeld moeten worden en wie daarbij wel en niet worden betrokken.
Als er een belang is dat leidt tot een potentieel risico voor de woningcorporatie, dan wordt er een beoordeling uitgevoerd door de Raad van Commissarissen. Het inzetten van een beoordelingskader met beoordelingscriteria kan daarbij helpen. Dit verkleint ook het risico op willekeur.
De woningcorporatie houdt een actueel overzicht bij van alle belangen en de potentiële risico’s op belangenverstrengeling of de schijn daarvan. In dit overzicht staat ook hoe de woningcorporatie met de risico’s omgaat. Zorgvuldige vastlegging helpt bij consistentie in beoordelingen en kwalitatief goede oordeelsvorming. Hiervoor kunnen woningcorporaties bijvoorbeeld de notulen of een apart register gebruiken.
Denk aan het publiceren van informatie op de eigen website over bijvoorbeeld nevenfuncties of deelbelangen, om hiermee de schijn van belangenverstrengeling weg te nemen. Woningcorporaties worden uitgedaagd om na te denken over directe en actuele verantwoording. Daarnaast kan verantwoording ook achteraf, bijvoorbeeld in het jaarverslag van de woningcorporatie. Voor nevenfuncties is het wettelijk verplicht om deze in het jaarverslag op te nemen. Daarnaast wordt van corporaties ook verlangd dat zij transparant zijn naar de Aw, bijvoorbeeld in het formulier Aanvraag zienswijze geschiktheid en betrouwbaarheid.
