VlaggenstaatToezicht 2023-2024

Publicatie | 15-01-2023

Samenvatting

Dit document is een operationeel kader voor de inspecteur/auditor die een rol heeft in het uitoefenen van vlaggenstaattoezichtstaken. Daarnaast geeft het transparantie aan de ondertoezichtstaande(n), hoe het vernieuwd vlaggenstaattoezicht is ingericht en daarmee transparantie ten aan zien van de resultaten.

De tool is gestoeld op interne en externe gestelde bevindingen en eisen. Extern zijn de navolgende internationale organisaties leidend:

• de Internationale Maritieme Organisatie (IMO)
• de International Labour Organization (ILO)
• de Europese Unie (EU).

Hierbij heeft de IMO, in de vorm van de III-code verplichtende taken opgelegd aan alle vlaggenstaten en doet de EU dit via Richtlijn 2009/21/EG. De hieruit volgende verplichtingen richten zich op het handhavingstoezicht, op de zeeschepen geregisterd onder de Nederlandse vlag. Interne conceptuele documenten, opgesteld door de ILT en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) zijn de Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025, de Verander Koers ILT 2021, de Datakoers ILT 2022-2026 en de ILT-opdracht voor het vernieuwd vlaggenstaattoezicht.

De afgelopen 20 jaar is het inspectieregime veranderd, wat een nieuwe manier van inspecteren noodzakelijk maakt. In 2003 is, destijds door de Inspectie Verkeer en Waterstaat, gestart met handhavende inspecties aan boord van de Nederlandse koopvaardijvloot. Voor dit vlaggenstaattoezicht wordt onder de Nederlandse koopvaardijvloot beschouwd die schepen die vallen onder de Schepenwet met uitzondering van vissersvaartuigen en schepen die proefvaart ondernemen. Deze vloot zal in het VT23/24 verder worden aangeduid als schepen. De handhaving van Nederlandse zeeschepen is sindsdien geïntensiveerd onder andere door de verdere uitbesteding van de door de ILT uitgevoerde certificerende taken, naar de klassenbureaus. Het VT23/24 leidt tot de volgende resultaten: 

• Zicht op de mate van de naleving van de veiligheids- en milieuwetgeving van de Nederlandse koopvaardijvloot.
• Bevorderen van de naleving van de maritieme wet- en regelgeving door de scheepsbeheerders.
• Voldoen aan de vlaggenstaatverplichtingen op het gebied van de handhaving op de Nederlandse vloot vanuit nationale en internationale kaders.
• Risicogestuurde selectie van schepen en scheepsbeheerders op basis van interne en externe data.
• `Blinde vlek'-schepen inzichtelijk maken en reduceren tot nagenoeg nul (blinde vlek schepen zijn die schepen waarvan geen enkel informatie voorhanden is waarop een risicoweging kan plaatsvinden en dus een selectie).
• Het introduceren en/of bevorderen van de ‘veiligheidscultuur’ binnen de Nederlandse koopvaardijvloot.
• Het introduceren van nieuwe effectieve toezichtvormen, zoals 
  • ​​​​Systeemtoezicht (toezicht door middel van audits gericht op het kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) te toetsen. Het KMS is het mechanisme van onder andere beleid, procedures, controlelijsten en toezicht beheerder, welke ervoor moet zorgen dat een schip en beheerder voldoet aan de wetgeving) en
  • Digitaaltoezicht (ook wel aangeduid als administratieve inspectie. Dit is een administratieve controle die zoveel  mogelijk een standaardinspectie benaderd, maar op afstand en aan de hand van documenten en datasystemen).
• Voldoen aan de uitgangspunten van de veranderkoers (selectief, effectief, reflectief en dienstverlening).

Deze doelstellingen worden geconcretiseerd door het koppelen van historische inspectieresultaten aan toezichtvormen. Deze drietal toezichtvormen, waarvan er twee speciaal voor dit vlaggenstaattoezicht zijn ontwikkeld, zijn:

• Fysiektoezicht, ook wel aangeduid als reguliere handhavende scheepsinspecties.
• Digitaaltoezicht, ook wel aangeduid als administratieve inspecties (nieuw).
• Systeemtoezicht, ook wel aangeduid als audits (nieuw).

Om deze toezichtvormen te selecteren, is een informatiegestuurde selectiemethode en -tool ontwikkeld, welke diverse interne en externe databronnen (vooralsnog PMoU, TMoU, Navis, Holmes {ILT-registratiesysteem} en klassenbureau-data) als basis gebruikt. De tool genereerd, naar aanleiding van deze databronnen en goed afgewogen selectiecriteria, een risicoprofiel per schip. Vervolgens wordt aan het profiel een toezichtsvorm gekoppeld, zodat wanneer een schip Nederland aandoet, deze efficiënt en afdoende geïnspecteerd wordt. Hierdoor neemt de inspectiedruk per schip af.

Naast deze inspecties zijn twee nieuwe toezichtvormen ontwikkeld, digitaaltoezicht en systeemtoezicht. Alle toezichtvormen gezamenlijk zorgen voor een volledige dekking van de handhavingsdoelstellingen en verplichtingen. De uiteindelijke tool mondt uit in een online toegankelijk dashboard waar de inspecteur/auditor in één overzicht een afgewogen beeld kan verkrijgen door de geboden informatie te binden aan de praktijkkennis. Door de introductie van, met name systeemtoezicht, zal binnen de ILT/MI structureel auditors dienen te worden opgeleid om invulling te kunnen geven aan deze nieuwe toezichtmethodes. 

Een ander onderdeel binnen het systeemtoezicht is de vaststelling van de ‘veiligheidscultuur’ op zowel het schip als bij de beheerder. Ondanks het ontbreken van een extern wettelijk kader is dit wel meegenomen in het Vlaggenstaattoezicht. Dit omdat de ILT belang hecht aan de veiligheidscultuur als beheersmaatregel die tot doel heeft de naleving te bevorderen.

De ontwikkeling en de bouw van de VT23/24 kent twee etappes van voltooiing. De eerste etappe zal leiden tot een toepasbare operationele basistool. Voor een verdere optimalisering van deze tool, en daarmee een optimalisatie van de doelstellingen, moet etappe 2 worden ontwikkeld. In deze 2^e fase wordt nieuwe én reeds aanwezige data verwerkt.

Het VT23/24 volgt de nieuwe Landelijke Handhavingsstrategie (LHS) die ook voor de ILT van toepassing is. Zo is er getracht om de interventies te standaardiseren en tevens om deze in lijn te brengen met internationaal gehanteerde werkwijzen. De inspecteur/auditor zal daardoor eenduidig interventies kunnen toepassen. Hetgeen de rechtsgelijkheid en uniformiteit vergroot. De geautomatiseerde en informatiegestuurde tool draagt ook indirect bij aan de Landelijke Handhavingsstrategie. Door op basis van vooraf vastgelegde criteria een standaard toezichtsvorm te koppelen aan het schip en beheerder.

Het VlaggenstaatToezicht 2023/2024 (VT23/24) zal blijvend worden getoetst. Het VT23/24 is onderdeel van de managementcyclus, waarbij jaarlijks wordt bepaalt of het, op basis van diverse signalen, dient te worden bijgesteld. Daarnaast kan de evaluatie hiervan input zijn voor de afspraken binnen de ILT en tussen de ILT en beleidsafdeling van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. 

Bij het opzetten van het VT23/24 is gebleken dat de hier boven beschreven werkwijze vernieuwend is. Dit zowel voor interne als externe partijen. Deze werkwijzen zijn derhalve nog niet volledige uitgewerkt en zullen door iteratieve processen, refinement en praktijkervaringen verder geoptimaliseerd moeten worden.

AVG-toelichting

Om de locatie van een vaartuig vast te stellen, ten behoeve van handhavingstoezicht, zal AIS-informatie worden gebruikt. Deze informatie is heden ten dage te raadplegen via websites. Voor de doeleinde van het VT23/24 zal de informatie in bulk door een externe leverancier verstrekt worden en worden weergegeven in landkaarten in een dashboard.

In geen enkel geval zal de AIS-informatie gekoppeld worden aan een persoon of persoonsgegevens. AIS-gegevens en handhavingsgegevens worden gescheiden opslaglocaties opgeslagen. Daarnaast zijn deze omgevingen alleen toegankelijk voor degene die handhavend toezicht moeten uitvoeren of hierin moeten ondersteunen.