Tijdens het transport van gevaarlijke stoffen kan er iets verkeerd gaan. Een voorval of erger: een ongeval. Voordat het transport kan doorgaan, moet de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) beoordelen of dit mag. Bedrijven in de vervoersketen van gevaarlijke stoffen (inclusief vullen, laden en lossen) moeten voorvallen en ongevallen daarom melden aan de ILT.
Incidentenonderzoek
Het beoordelen van deze meldingen is een wettelijke taak van de ILT. Soms zal de inspectie in een later stadium een incidentenonderzoek uitvoeren. Dit onderzoek is bedoeld om van te leren en om herhaling te voorkomen. De resultaten van incidentenonderzoek worden daarom met betrokken partijen gedeeld. Zo kunnen bedrijven in de vervoersketen van gevaarlijke stoffen hun werkprocessen mogelijk verbeteren. Dit geldt ook voor betrokken overheidsdiensten. En zo nodig kan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) wet- en regelgeving aanpassen.
Incidentenonderzoek vindt plaats als:
- De oorzaak van het incident onduidelijk is.
- Het incident grote maatschappelijke gevolgen heeft of kan hebben.
Incidentenonderzoek gecoate tankopleggers
In september 2021 vonden in korte tijd 2 ongevallen plaats met het vervoer van gevaarlijke stoffen in gecoate tankopleggers van eenzelfde bedrijf. Honderden liters zoutzuur en hypochloriet stroomden daarbij weg uit de tankwand. Het transport kon niet door met die opleggers en de rijkswegen waarop de ongevallen plaatsvonden, zijn tijdelijk gedeeltelijk afgesloten.
Samen met de Dienst Wegverkeer (RDW, toezichthouder bij keuringen van tankopleggers) heeft de ILT de incidenten onderzocht. De vervoerder en de exploitant van de tankopleggers gaven volledige medewerking aan het incidentenonderzoek.
Lekkage, reparatie, merk en bouwserie
De ongelukken uit 2021 leken op elkaar; de lekkages zaten op bijna dezelfde plek van de tankopleggers. Beide tankopleggers waren daar gerepareerd aan de coating van de tank. Hierop is besloten om de 2 dossiers gezamenlijk te analyseren. Het blijkt te gaan om hetzelfde merk tankopleggers en beide voertuigen kwamen uit dezelfde serie die in 2015 gebouwd was.
Oorzaak zwakke hechting coating
De lekkages zijn het gevolg van de reparaties van de coating van de tankopleggers. De reparaties vonden plaats bij een van de slingerschotten in de tank (verticale schotten om vloeistoffen minder te laten klotsen tijdens het transport). Na de reparatie is een nieuwe coating aangebracht. Deze bleek onvoldoende gehecht aan de tankwand. Daardoor konden de agressieve stoffen de tankwand op die plek aantasten. Eén van deze zwakke plekken zat net achter een as van de oplegger waar de lekkage optrad. De lassen van dit slingerschot zijn met röntgenstralen onderzocht. Daarbij is gekeken of metaalstress (spanning) de oorzaak van de lekkage kon zijn. Maar dat is niet onomstotelijk vastgesteld. Wel bleek dat de agressieve stoffen die in de tankopleggers werden vervoerd de hechting van de coating hadden aangetast. Daardoor kon een gat ontstaan en lekte de gevaarlijke stoffen tussen de binnen en buitenwand. Vervolgens hebben deze stoffen de tankwand aan de achterkant aangevreten waardoor de lekkage ontstond.
Teflonplaat
Verder bleek ook dat de veiligheidsinrichtingen op de tankopleggers door een medewerker bewust buitenwerking waren gesteld. De directie van de onderneming was hier niet van op de hoogte. De medewerker heeft een teflonplaat voor de afblaasventielen geplaatst. Door die platen konden de afblaasventielen bij te hoge druk in de tankopleggers niet meer afblazen.
Lessen en gevolgen
Een incidentenonderzoek is er vooral om van te leren. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek zijn door betrokkenen verschillende maatregelen genomen:
- De fabrikant van de coating heeft een training gegeven aan de medewerkers van de RDW (bevoegd gezag toezicht op keuringen en keuringsdocumenten van onder anderen tankopleggers).
- Vervolgens heeft de RDW de procedures voor de keuring van de tankcoating en vooral de keuring van tankcoating na een reparatie aangescherpt en aangepast.
- Tegen de verantwoordelijke ondernemer waar teflonplaten op de tankopleggers geplaatst werden, is een proces-verbaal opgemaakt.