Spoorwegondernemingen werken op en rond het hoofdspoornetwerk in Nederland en Europa. Bijvoorbeeld voor vervoer van goederen en personen over het spoor en voor onderhoud van spoorvoertuigen. Voor toegang tot de spoorweginfrastructuur moeten spoorwegondernemingen een bedrijfsvergunning en een uniek veiligheidscertificaat hebben.
Bedrijfsvergunning aanvragen
Een bedrijfsvergunning is geldig voor het hele grondgebied van de Europese Unie. De aanvrager doet de aanvraag in het land waarin de spoorwegonderneming is gevestigd. Bent u gevestigd in Nederland, dan vraagt u de bedrijfsvergunning aan bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Ook in de andere EU-lidstaten kan een spoorwegonderneming een bedrijfsvergunning aanvragen.
Veiligheidscertificaat aanvragen
Naast de bedrijfsvergunning heeft de spoorwegonderneming ook een uniek veiligheidscertificaat nodig om op het hoofdspoornetwerk te rijden. Dit is geldig voor het grondgebied van EU-lidstaten die erop vermeld staan. U vraagt het certificaat aan via de one-stop-shop (OSS) van de Europese Railway Agency (ERA).
In 2019 is het Vierde Spoorwegpakket ingevoerd. Dat betekende dat de ILT als vergunningverlener een andere rol kreeg.
Om op het hoofdspoorwegnetwerk te rijden moeten spoorwegondernemingen en de beheerder van de infrastructuur een veiligheidsbeheersysteem (VBS) hebben. De ILT beoordeelt bij de aanvraag van het veiligheidscertificaat of er een VBS is en hoe deze werkt. Ook doet de ILT inspecties op de processen en procedures in dit VBS. Zo blijft het niveau van de veiligheid op het spoor hoog.
Veiligheidsrapport en veiligheidsgegevens spoorwegondernemingen en infrastructuurbeheerder
De ILT is de nationale veiligheidsinstantie (National Safety Authority) zoals in de Europese Spoorwegveiligheidsrichtlijn staat. De ILT rapporteert ieder jaar over de veiligheid op het Nederlandse hoofdspoor aan de Minister van Infrastructuur en Waterstaat en de European Union Agency for Railways. Daarvoor vraagt de ILT aan spoorwegondernemingen en de infrastructuurbeheerder om jaarlijks het veiligheidsrapport en de veiligheidsgegevens te sturen. Aan de veiligheidsgegevens en het veiligheidsrapport van de spoorwegonderneming en infrastructuurbeheerder stelt de ILT eisen. Welke gegevens u aanlevert, kunt u lezen in de Handreiking veiligheidsrapport en veiligheidsgegevens. Voor het invullen van de veiligheidsgegevens gebruikt u het Excelbestand voor de veiligheidsgegevens.
Melden wijzigingen in spoorwegactiviteit
Wilt u bij de ILT melding maken over wijzigingen in de spoorwegvervoersactiviteit die gevolgen heeft voor het veiligheidscertificaat of de bedrijfsvergunning? Gebruik hiervoor het meldformulier bedrijven.