Vuurwerk is een pyrotechnisch artikel dat voor vermaak is. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op naleving van wet- en regelgeving voor vuurwerk. De ILT wil hiermee de veiligheid voor de consument verbeteren.
Eisen voor vuurwerk
Voor vuurwerk gelden strenge eisen vanuit de Europese Pyro-richtlijn en het vuurwerkbesluit. Het moet bijvoorbeeld voldoen aan productveiligheidseisen, een juiste ADR-indeling en CE-markering. De artikelen moeten ook goed zijn verpakt voor transport. Er geldt een meldingsplicht bij de invoer, de uitvoer en het aanbieden van vuurwerk. Er zijn ook regels voor de opslag van vuurwerk.
Een aantal overheden doet controles voor vuurwerk, ieder op een bepaald deel van de wet- en regelgeving.
Controles en handhaving door de ILT
De ILT controleert op een aantal aspecten van de wet- en regelgeving voor vuurwerk. Dit doet zij aan de grens, in havens en bepaalde opslagplaatsen, langs de weg en bij verkooppunten.
Wanneer de ILT vaststelt dat vuurwerk niet aan de wettelijke eisen voldoet, treedt zij handhavend op. De inspectie heeft daarvoor bestuursrechtelijke en strafrechtelijke bevoegdheden zoals een waarschuwing of een last onder dwangsom. De inspectie kan vuurwerk laten herstellen of vernietigen.
De ILT houdt ook toezicht op het transport van gevaarlijke stoffen.
Productveiligheid
De ILT onderzoekt de productveiligheid en kwaliteit van vuurwerk. Bij haar inspectie neemt zij door een steekproef monsters van vuurwerkartikelen. Hierbij kijkt de inspectie onder meer naar:
- Soort en hoeveelheid kruit
- Stabiliteit van het vuurwerkartikel
- Schiethoek van vuurpijlen
- Geluidsdrukniveau van het vuurwerkartikel
- Ontsteekvertraging
- Blindgangers
- Te laag ontploffen van knallading in 'lucht'vuurwerk (bijvoorbeeld vuurpijlen en batterijen)
- CE-markering
- Aanduidingen
De veiligheidseisen van vuurwerk zijn bepaald in de EU-richtlijn pyrotechnische artikelen (2013/29/EU Eupe) en uitgewerkt in 5 normbladen.
ADR-indeling
De ILT controleert door steekproeven of de classificatie die op vuurwerkartikelen staat, hetzelfde is als de eigenschappen van het vuurwerk. Daarmee ziet de inspectie of het vuurwerk ook echt als ADR klasse 1.4 kan worden vervoerd en in Nederland opgeslagen.
Naleving meldingsplicht
De ILT ziet toe op de naleving van de meldingsplicht. Daarbij gaat het om:
- Het naar Nederland brengen van vuurwerk (naar binnen halen).
- Het over de grens van Nederland brengen van vuurwerk (naar buiten brengen).
- Het aan een ander aanbieden van vuurwerk.
Professionele gebruikers moeten deze handelingen melden bij de ILT op basis van bepalingen in het vuurwerkbesluit.
Transport van vuurwerk
Informatie over de eisen voor het transport van vuurwerk vindt u op de pagina Vervoer vuurwerk over de weg.
Afsteken van vuurwerk
Particulieren mogen alleen op bepaalde tijden voor nieuwjaar vuurwerk afsteken. Bedrijfsmatig vuurwerk afsteken mag het hele jaar. Daar is wel een toepassingsvergunning voor nodig volgens hoofdstuk 3B van het vuurwerkbesluit.
Categorieën vuurwerk
De Europese Pyrorichtlijn verdeelt vuurwerk in 4 categorieën:
- Categorie F1: vuurwerk met zeer weinig gevaar dat ook in huis is te gebruiken ( fop- en schertsvuurwerk).
- Categorie F2 : vuurwerk met weinig gevaar dat geschikt is voor particulier gebruik.
- Categorie F3: vuurwerk met middelmatig gevaar dat meestal alleen bestemd is voor professioneel gebruik.
- Categorie F4: vuurwerk dat veel gevaar oplevert en dat alleen bestemd is voor professioneel gebruik.
De Regeling aanwijzing consumentenvuurwerk bepaalt welk vuurwerk consumenten mogen kopen.
Professioneel vuurwerk
Professioneel vuurwerk is zwaar vuurwerk dat niet bestemd is voor particulieren. Het gebruik van dit vuurwerk door particulieren kan zwaar lichamelijk letsel of erger tot gevolg hebben.
De Europese en Nederlandse wet- en regelgeving verbiedt een aantal zaken met betrekking tot professioneel vuurwerk. Het gaat onder meer om:
- Het bestellen door een consument of particulier.
- De verkoop door webshops aan consumenten of particulieren.
- Het in bezit hebben tot en met het afsteken door de consument of particulier.
Over het algemeen wordt vuurwerk ‘illegaal’ genoemd als professioneel vuurwerk in handen is van iemand die dat niet mag hebben, bijvoorbeeld de consument.
Door de grote kracht van dit vuurwerk lopen werknemers risico die beroepsmatig (ongewild) ermee in aanraking komen. Denk hierbij aan medewerkers van bijvoorbeeld postpakketbedrijven of personen die pakketjes (voor derden) in ontvangst nemen.
Verantwoordelijkheid postpakketbedrijven
Webshops in het buitenland spelen een grote rol bij het binnenbrengen van vuurwerk. Zo wordt veel vuurwerk illegaal besteld en vervoerd via reguliere post(pakket) distributiekanalen. Postpakketbedrijven hebben een eigen verantwoordelijkheid bij het actief tegengaan en onderscheppen van dit vuurwerk. De ILT controleert hen daarop in steekproeven.
Samenwerking
De ILT werkt bij de aanpak van het illegaal binnenbrengen van vuurwerk samen met andere instanties, zoals de politie en de Douane. Gezamenlijke controles doet zij met Regionale Uitvoeringsdiensten (provincies en gemeenten). De ILT heeft in Europees verband regelmatig overleg voor afspraken over toezicht op vuurwerk.