Risicoanalyse maakt inschatting van 4 soorten schade
De ILT-brede risicoanalyse (IBRA) is voor de Inspectie Leefomgeving en Transport een belangrijk hulpmiddel bij het maken van haar meerjarenplan. De IBRA laat zien op welke onderwerpen, waar de ILT toezicht op houdt, de meeste schade ontstaat door wetsovertredingen. De ILT noemt dit maatschappelijke schade.
Wetten en regels zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat allerlei zaken veilig verlopen. Zoals het vervoer van personen, goederen en gevaarlijke stoffen of de verwerking van afval. Wanneer iemand de regels overtreedt, kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan voor mensen of voor het milieu. Dit zijn risico’s. Deze kunnen schade veroorzaken die hersteld moet worden. En dat brengt kosten met zich mee.
De ILT werkt aan veel en heel verschillende onderwerpen. Zij maakt keuzes in waar en hoe zij zich het beste kan inzetten. Dit doet de inspectie om zo veel mogelijk maatschappelijk effect te bereiken. In het Meerjarenplan ILT 2024-2028 beschrijft de ILT deze keuzes, ook op basis van de informatie uit de IBRA.
Totale schade IBRA-risico's verdeeld in 4 schadecategorieën
| Percentage per soort schade | |
|---|---|
| Milieuschade | 68% |
| Gezondheidsschade | 18% |
| Fysieke letselschade | 10% |
| Economische schade | 3% |
Risico’s voor mensen, milieu en economie
De risicoanalyse maakt een inschatting van 4 soorten schade:
- Fysieke letselschade: het aantal doden en gewonden door ongevallen.
- Gezondheidsschade: verlies van levenskwaliteit of levensduur van mensen door blootstelling aan ongezonde stoffen en straling.
- Milieuschade: verlies van of schaarste aan natuurlijke hulpbronnen, minder biodiversiteit en kwaliteit van bodem, water en lucht door menselijk handelen.
- Economische schade: verlies van maatschappelijk kapitaal.
In de afgelopen 5 jaar is de verdeling tussen de 4 soorten schades redelijk stabiel gebleken.
Risicoanalyse milieuschade
| Onderwerp | Milieuschade in miljoenen euro's |
|---|---|
| Afvalstromen en circulaire materiaalketens | 3402 |
| Bodem en grondwater kwaliteit | 960 |
| Uitstoot ozonlaag afbrekende stoffen en F-gassen | 273 |
| Duurzame producten | 223 |
| Wabo | 74 |
Afval, bodemvervuiling en niet-duurzame producten
Milieuschade is de grootste schadecategorie. De ILT berekent hiervoor een totaalbedrag voor de samenleving van ongeveer € 5 miljard. Dat is € 600 miljoen minder dan in de IBRA 2022 is berekend.
De onjuiste verwerking van afval veroorzaakt de meeste schade. Bijvoorbeeld door verspreiding van afvalstoffen in het milieu of door onnodig verlies van stoffen die niet zijn hergebruikt. Daarna volgt schade door vervuiling van de bodem en het grondwater.
Onder duurzame producten vallen elektrische en elektronische apparaten die meer energie en grondstoffen gebruiken dan nodig is. En waarbij voor de productie gevaarlijke stoffen gebruikt worden.
De milieuschade van ongeveer € 5 miljard betekent een jaarlijks welvaartsverlies voor de Nederlandse samenleving van 0,6% van het bruto binnenlands product (bbp).
Risicoanalyse gezondheidsschade
| Onderwerp | Gezondheidsschade in miljoenen euro's |
|---|---|
| Chemische stoffen en biociden | 1032 |
| Legionella | 265 |
| Geluid | 42 |
Chemische stoffen, legionella en geluidshinder
De ILT berekent een totaalbedrag aan gezondheidsschade van € 1,3 miljard.
De grootste veroorzakers van gezondheidsschade zijn de productie van en handel in chemische stoffen (REACH) en biociden. Biociden zijn middelen om schadelijke organismen te bestrijden, bijvoorbeeld in de landbouw.
Legionellabacteriën vormen een gezondheidsrisico in Nederland. De ILT ziet toe op de naleving van de regels voor legionellapreventie in drinkwater, bijvoorbeeld bij ziekenhuizen, bungalowparken en zwembaden.
Risicoanalyse fysieke letselschade
| Onderwerp | Fysieke letselschade in miljoenen euro's |
|---|---|
| Onveilig goederenvervoer weg | 218 |
| Ongeval busvervoer | 133 |
| Ongeval taxivervoer | 127 |
| Asbest | 74 |
| Ongeval railvervoer | 52 |
Ongevallen met vervoer van mensen en goederen
De ILT berekent een totaalbedrag aan fysieke letselschade van € 731 miljoen. Dit is € 176 miljoen minder dan de schade die in de IBRA 2022 is berekend.
Deze vermindering komt voor een groot deel door een lager aantal slachtoffers bij het onderwerp onveilig goederenvervoer weg. Op dit onderwerp daalde de schade met circa € 300 miljoen.
Risicoanalyse economische schade
| Onderwerp | Economische schade in miljoenen euro's |
|---|---|
| Infrastructuur weg | 90 |
| Bouwproduct | 75 |
| Ongeval scheepvaart | 40 |
Infrastructuur en scheepvaart
De ILT berekent een totaalbedrag aan economische schade van € 241 miljoen. Dit is een stijging van € 88 miljoen in vergelijking met de schade die is berekend in de IBRA 2022.
De ILT heeft nog geen compleet beeld van de totale economische schade van onderwerpen die bij haar taak horen. Een voorbeeld hiervan is het ontbreken van goede cijfers over oneerlijke concurrentie. Daardoor lijkt het totaalbedrag aan economische schade beperkt.
IBRA-schades in perspectief van maatschappelijke opgaven
Voor de keuzes die de ILT maakt, worden maatschappelijke opgaven steeds belangrijker. Voorbeelden van dit soort opgaven in de komende jaren zijn de overgang naar een circulaire economie en groene industrie. Ongewenste gebeurtenissen die leiden tot IBRA-schades, kunnen nu en in de toekomst een negatief effect hebben op de realisatie van deze opgaven.
De IBRA 2023 geeft inzicht in het effect van de verwachte toekomstige ontwikkeling van IBRA-schades op de maatschappelijke opgaven. Het is een eerste analyse van ongewenste gebeurtenissen in samenhang met bestaande maatschappelijke schade. De ILT gaat deze analyse in komende IBRA-versies verder ontwikkelen.
Onderstaande tabel laat in euro’s zien wat het negatieve effect van de bestaande ongewenste gebeurtenissen (OG) is op de maatschappelijke opgaven.
| Maatschappelijke opgaven | IBRA-schade (OG) in miljarden euro's |
|---|---|
| Circulaire economie | 4,0 |
| Groene industrie | 1,6 |
| Verkeer: veiligheid en solide infrastructuur | 0,8 |
| Klimaat en energie | 0,4 |
| Slimme groene mobiliteit | 0,1 |
| Stikstofopgave | 0,1 |
| Klimaatadaptatie | 0 |
| Woningbouwopgave | 0 |
| Overige opgaven | 0,8 |
Meer informatie
- Bekijk de complete ILT-brede risicoanalyse waarin alle overzichten staan met de berekeningen van verschillende risico’s, en toelichtingen:
ILT-brede risicoanalyse 2023 (pdf)
Zie ook:
Bijlagen
-
IBRA-onderzoek verzekerbare schade
De IBRA-methodiek berekent jaarlijks de maatschappelijke schade voor mens en milieu die uitkomt boven de normen die zijn gesteld ...
-
Onderzoek maatschappelijke schade 10 IBRA-onderwerpen
In opdracht van de ILT heeft Impuls Economen 10 onderwerpen uit de ILT-brede risicoanalyse (IBRA) nader geanalyseerd. Het gaat om ...