Ontwikkelingen in veiligheid buisleidingen

Ontwikkelingen in veiligheid buisleidingen

1. Tijdlijn

   1. Project ketentoezicht op buisleidingen2022 tot en met 2024

      De ILT voerde van 2022 tot en met 2024 het project ketentoezicht uit. Hierbij keek de inspectie welke regels voor buisleidingen met gevaarlijke stoffen (geen installatieleidingen) waren opgenomen in de vergunning op basis van de Omgevingswet. De ervaringen uit dat project en gewijzigde wetgeving (1 januari 2024) laten zien dat binnen Seveso-inrichtingen en andere locaties met externe veiligheidsrisico’s vaak geen voorschriften zijn gesteld voor buisleidingen met gevaarlijke stoffen binnen de begrenzing van de vergunning.

      Zij publiceerde daarom een informatieblad Buisleidingen bij Seveso-inrichtingen. Dit informatieblad is een hulpmiddel om te bepalen of het stellen van voorschriften aan buisleidingen bij bijvoorbeeld Seveso-inrichtingen wenselijk is. Ook is het een handreiking voor de voorschriften die aan de vergunning moeten worden verbonden.

   2. Evaluatie toezicht 2023 op Besluit externe veiligheid buisleidingenFebruari 2024

      De ILT is toezichthouder op het transport van gevaarlijke stoffen door buisleidingen. Tot 1 januari 2024 waren de eisen daaraan opgenomen in het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). Het Bevb is per 1 januari 2024 vervallen en opgenomen in de Omgevingswet, het Besluit activiteiten leefomgeving en het Besluit kwaliteit leefomgeving.

      De ILT heeft geconstateerd dat er veel buiten gebruik gestelde leidingen zijn. Door de energietransitie neemt dit nog meer toe. Deze leidingen moeten op de juiste manier geconserveerd en beheerd worden om te zorgen dat zij geen gevaar voor de omgeving opleveren. Risico’s zijn bijvoorbeeld het inzakken van de bodem of lekkage waardoor bodemverontreiniging ontstaat.

      De leidingen moeten op een gegeven moment uit de grond verwijderd worden, ook om niet onnodig ruimte in beslag te nemen. Naast het op de juiste manier beheren en verwijderen zijn er ook wettelijke verplichtingen voor het melden van buiten gebruik gestelde leidingen, eisen met betrekking tot zakelijke rechten en eisen vanuit andere wettelijke regelingen, vergunningen en verordeningen.

      In 2023 heeft de ILT bij 14 exploitanten geïnspecteerd of zij voldoen aan de eisen van het Bevb. Hierbij werkte de inspectie samen met de vakgroep Asbest, omdat bij oude leidingen asbest in de coating aanwezig kan zijn en omdat leidingen soms in of in de buurt van asbestwegen liggen. Hierover bleek nog weinig informatie bekend bij de exploitanten. Daarom is er gezamenlijk een Informatieblad ‘Asbest en Buisleidingen’ opgesteld

   3. Doorwerking Bevb in bestemmingsplannenMei 2020

      Naar aanleiding van signalen dat buisleidingen niet altijd op juiste wijze in bestemmingsplannen zouden zijn opgenomen, is de ILT in 2017 gestart met een onderzoek naar doorwerking van het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) in bestemmingsplannen. Het betreft een indicatief onderzoek op 10 locaties met buisleidingen van 3 buisleiding-exploitanten, verdeeld over 16 bestemmingsplannen. De toezichtstaak op het gebied van ruimtelijke ordening in gemeentelijke bestemmingsplannen ligt bij de provincie. Daarom heeft de ILT het indicatief onderzoek aangeboden aan het Interprovinciaal Overleg (IPO).

   4. Buisleidingen overige stoffen op orde2017

      Het transport van gevaarlijke stoffen door buisleidingen in Nederland is nog veiliger geworden. Na waarschuwingen van de ILT hebben exploitanten van buisleidingen voor chemicaliën de veiligheidsknelpunten bij hun leidingen opgelost. Bijna de helft van de bedrijven had in eerste instantie de vereiste papieren of werkprocessen niet op orde. 

      Zie factsheet Toezicht op QRA’s en Sanering Overige stoffenleidingen 2017.

   5. Meer incidentmeldingen buisleidingen in 2015Augustus 2016

      In 2015 hebben buisleidingexploitanten 173 incidentmeldingen gedaan. Daarvan valt 1 in de categorie ernstig incident. 10 meldingen vallen in de categorie overige incidenten mét schade en 162 betreffen overige incidenten zonder schade. In 2014 deden de exploitanten in deze categorieën respectievelijk 1, 8 en 136 meldingen.

      Het aantal KLIC-meldingen in 2015 was 80.850. KLIC-meldingen zijn aankondigingen van met name graafwerkzaamheden. Daarbij vergeleken is het aantal meldingen van incidenten gering.

      Voldaan aan meldplicht

      Alle exploitanten van buisleidingen die onder de werking van het Besluit externe veiligheid buisleidingen vallen hebben voldaan aan de verplichting om jaarlijks aan de minister het aantal incidenten te melden De meldingen zijn ontvangen van 37 verschillende exploitanten: 23 met uitsluitend olie- en/of gas-leidingen en 14 met leidingen voor overige stoffen, waarvan 4 in combinatie met olie en/of gas.

      Werkzaamheden in directe nabijheid leiding

      Werkzaamheden in de directe omgeving van de leiding blijken nog steeds de belangrijkste oorzaak voor incidenten. Voordat machinale graafwerkzaamheden mogen aanvangen, moet eerst een KLIC-melding worden gedaan bij het Kadaster. Het aantal KLIC-meldingen in de nabijheid van ondergrondse buisleidingen is in 2015 met ruim 9% gedaald tot 80.850. Het aantal 'gelegen' KLIC-meldingen (dat wil zeggen, werkzaamheden boven of nabij de leiding) is gestegen tot 50.935 en bedraagt nu 63% van het totaal. In 2014 was dit nog 56%.

      Geen verschuivingen in oorzaken

      In hun jaarlijkse meldingsrapportage geven de exploitanten aan wat naar hun mening de hoofdoorzaak is van incidenten. Als belangrijkste oorzaak voor 2015 geldt 'Geen KLIC-melding' (44%). Dat houdt in dat er verzuimd is een aankondiging te doen van graafwerkzaamheden. Daarna volgt 'Communicatiefout' (21%). Hierbij kun je denken aan een misverstand tussen een buisleidingexploitant en de bestuurder van een graafmachine. Tenslotte is 'Onzorgvuldig graven' verantwoordelijk voor 18% van de incidenten. Gezamenlijk zijn deze 3 oorzaken dus verantwoordelijk voor 83% van de incidenten. In 2014 was dat 84%.    

   6. Veiligheidsknelpunten oliebuisleidingen opgelostMaart 2015

      De veiligheidsknelpunten bij oliebuisleidingen in Nederland zijn opgelost. De exploitanten hebben maatregelen getroffen die ervoor moeten zorgen dat de veiligheid rond deze leidingen voldoet aan de wettelijke eisen.

      Tot deze conclusie komt de ILT in maart 2015 na controle op de naleving van het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). Dit Bevb werd in 2011 van kracht en het beschrijft de norm voor de veiligheid van buisleidingen. Zie Informatieblad Veiligheidsknelpunten oliebuisleidingen opgelost.

   7. Grotere veiligheid langs buisleidingenMei 2014

      De sanering van knelpunten bij gasleidingen is onder controle. Bij nagenoeg alle knelpunten zijn de wettelijk voorgeschreven maatregelen vóór 1 januari 2014 genomen. In enkele gevallen is de afronding van de sanering vertraagd, onder meer omdat de medewerking van derden en de daarmee samenhangende afstemming meer tijd vergt. Bekijk de factsheet Grotere veiligheid langs buisleidingen. 

   8. Lichte daling aantal ongewone voorvallen 2013Mei 2014

      Vergeleken met de 2voorgaande rapportagejaren zet de lichte daling van het aantal bijna-incidenten bij buisleidingen door. Anticiperend op hun rapportageplicht gingen dit jaar vrijwel alle beheerders van de leidingen voor ‘overige stoffen’ in op het verzoek van de ILT om inzage te geven in de gegevens. Zie de factsheet Lichte daling bijna-incidenten Bevb 2013.

   9. Transparantie over 'bijna' incidenten basis voor verbetering veiligheid buisleidingenJuli 2013

      Alle exploitanten van buisleidingen hebben de ‘bijna incidenten’ die zij in 2012 in hun bedrijf hebben geconstateerd, gemeld en toegelicht. Ruim de helft van de 151 gerapporteerde gevallen werd veroorzaakt door onvoldoende communicatie binnen de eigen organisatie of door onduidelijke afspraken met het bedrijf dat graafwerkzaamheden in de buurt van een buisleiding ging verrichtten. Zie de factsheet Transparantie over ‘bijna incidenten’ basis voor verbetering veiligheid buisleidingen.

   10. 2 jaar buisleidingentoezicht bevbMaart 2013

       De ILT verwacht meer transparantie en volledigheid. Zij constateert dat de exploitanten in 2012 doorgaans nog een te passieve houding aannamen. De documenten waren in veel gevallen onvolledig, of onvoldoende specifiek gericht op de buisleidingen buiten de inrichting. Alle door ILT aangetroffen achterstanden werden na ontvangst van een voornemen last onder dwangsom door de betrokken exploitanten weggewerkt. Zie de factsheet 2 jaar buisleidingentoezicht Bevb.