Visitaties woningcorporaties
Woningcorporaties zijn verplicht om tenminste eens per 4 jaar een visitatie uit te laten voeren. Dit is geregeld in de Woningwet. Een visitatie draagt bij aan beter wonen in Nederland, doordat een corporatie zich in de visitatie verantwoordt over haar maatschappelijke prestaties. Daarbij zorgt de visitatie voor het versterken van het lerend vermogen van de corporatie.
De Autoriteit woningcorporaties (Aw) gebruikt de visitatierapporten om een beeld te krijgen van de maatschappelijke prestaties van woningcorporaties in de lokale omgeving. Met aanknopingspunten voor verbetering en samenwerking.
Samenwerking Aw en SVWN
De Aw kijkt naar de kwaliteit van de governance van woningcorporaties en hoe deze bijdraagt aan het volkshuisvestelijk belang. Voor hun taak gebruiken de Aw en Stichting Visitatie Woningcorporaties (SVWN) voor een deel dezelfde gegevens, waarbij ieder een eigen invalshoek heeft. Daarom hebben de Aw en SVWN afspraken gemaakt in een samenwerkingsconvenant. Zo maken zij gebruik van elkaars openbare informatie. Zie ook de veelgestelde vragen over visitaties. Hierin wordt ook ingegaan op de rol van de visitaties en het toezicht door de Aw.
Wanneer moet een corporatie visiteren?
De Aw en SVWN gaan uit van een vaste visitatiedatum. Tot 2024 hanteerden de Aw en SVWN de rapportdatum om te bepalen of een corporatie zich moet laten visiteren. De vaste datum van visiteren wordt bepaald aan de hand van de datum die op het laatste visitatierapport staat over een visitatie die is uitgevoerd vóór 2024.
Vanaf 2024 staat de vaste visitatiedatum genoteerd op het visitatierapport. 4 jaar na deze vaste datum moet een corporatie weer gevisiteerd zijn.
Uitstel visitatie
Aw en SVWN zien dat corporaties behoefte hebben om zelf het meest geschikte visitatiemoment te kiezen. De gewijzigde Woningwet per 1 januari 2022 geeft hier ruimte voor, als de corporatie zich maar tenminste eens per 4 jaar laat visiteren. Daarom mag de corporatie zelf het visitatiemoment rondom de vaste visitatiedatum bepalen. Bijvoorbeeld direct na afronding van een ondernemingsplan, enkele maanden na het aantreden van een nieuwe bestuurder, enkele maanden na een bestuurscrisis, het opstappen van de RvC, enzovoorts. In al deze voorbeelden kan het bestuur de visitatietermijn van 4 jaar met maximaal 1 jaar uitstellen of besluiten om zich eerder te laten visiteren.
Bij uitstel verantwoordt het bestuur dit besluit achteraf in het jaarverslag met een onderbouwing waarom dit besluit is genomen. Voorwaarde is wel dat het uitstel nooit meer mag zijn dan maximaal 1 jaar. De Aw betrekt de onderbouwing van dit besluit bij haar toezicht op de governance.
Bij uitstel eerder visiteren
Uitstel van een visitatie heeft wel een consequentie. Uitstel betekent dat de corporatie zich de volgende keer eerder moet laten visiteren. Zo blijft de corporatie wel voldoen aan de eis om tenminste eens in de 4 jaar te worden gevisiteerd. Daar staat tegenover dat als een corporatie zich eerder laat visiteren, de corporatie zich de volgende keer later mag laten visiteren. De vaste visitatiedatum blijft immers gelijk.
Opschorten van de visitatiedatum
Alleen in uitzonderlijke situaties kan de vaste visitatiedatum opgeschort worden en zal niet worden voldaan aan de eis van tenminste eens in 4 jaar visiteren. Dit kan volgens de wetsgeschiedenis bijvoorbeeld aan de orde zijn als er sprake is van een fusie en de corporatie kiest voor de vaste visitatiedatum van één van de fusiepartners. Ook hierover verantwoordt de corporatie zich achteraf in het jaarverslag. De Aw beoordeelt achteraf of opschorting van de vaste visitatiedatum aan de orde is of dat er sprake was van uitstel. In het laatste geval moet de corporatie zich de volgende keer eerder laten visiteren.
Publicatie visitatierapporten
Woningcorporaties zijn verplicht de visitatierapporten op de eigen website te plaatsen. En om deze naar de belanghebbenden en degenen die hun zienswijzen hebben gegeven te sturen.