Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) verpakkingen
De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) verpakkingen is er sinds 2016. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zorgt ervoor dat de UPV-regels worden gevolgd.
Wat is een verpakking?
Een verpakking wordt gebruikt voor het beschermen, verladen, afleveren of aanbieden van producten. Dus ook een houten pallet, die gebruikt wordt voor het verladen en vervoeren van producten, is een verpakking die onder de producentenverantwoordelijkheid valt. De verpakking moet worden gebruikt in Nederland en dus ‘iets’ (product, levensmiddel enzovoorts) verpakken. Voorbeelden wat wel en wat niet een verpakking is vindt u in de Verpakkingencatalogus van Verpact (voorheen Stichting Afvalfonds Verpakkingen).
Gebruikte verpakkingen inzamelen
Gebruikte verpakkingen die burgers weggooien, worden door de gemeente ingezameld. Sommige gemeenten zamelen het verpakkingsafval apart in, bij andere gemeenten mag het bij het restafval. De gemeenten krijgen van de producenten van verpakkingen een vergoeding voor het inzamelen van gebruikte verpakkingen.
De producenten zijn ook (financieel) verantwoordelijk voor het inzamelen van gebruikte verpakkingen van bedrijven, kantoren, ziekenhuizen en scholen. Een deel hiervan wordt apart ingezameld. Daarnaast werken producenten aan een systeem om verpakkingsafval via machines uit het bedrijfsmatig restafval te halen.
Ook moeten producenten vanaf 2022 jaarlijks 90% van plastic flessen (vaak frisdrank) en vanaf 2023 ook 90% van de drankenblikjes inzamelen. Op beiden zit statiegeld.
Recyclen en hergebruiken
Verpakkingen kunnen van glas, plastic/kunststof, metaal, aluminium, hout en papier of karton zijn. Dit zijn materiaalsoorten. Producenten zijn verplicht om per materiaalsoort een bepaalde hoeveelheid gebruikte verpakkingen te recyclen of hergebruiken. Hergebruik betekent dat een verpakking opnieuw gevuld wordt en dus meerdere keren gebruikt. Recycling betekent dat de gebruikte verpakking eerst wordt behandeld, om daarna als grondstof voor nieuwe verpakkingen of andere producten te worden gebruikt. De verplichtingen vindt u in de onderstaande tabel.
|
Materiaalsoort |
Soort doelstelling |
2021 |
2022 |
2023 |
2024 |
2025 |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Glas |
Percentage recycling |
70% |
70% |
70% |
70% |
70% |
|
Percentage recycling én hergebruik |
86% |
86% |
86% |
86% |
86% |
|
|
Papier en karton |
Percentage recycling én hergebruik |
85% |
85% |
85% |
85% |
85% |
|
Kunststof |
Percentage recycling én hergebruik |
40% |
42% |
44% |
47% |
50% |
|
Metalen |
Percentage recycling |
80% |
80% |
80% |
80% |
80% |
|
Percentage recycling én hergebruik |
94% |
94% |
94% |
94% |
94% |
|
|
Aluminium |
Percentage recycling |
60% |
60% |
60% |
60% |
60% |
|
Percentage recycling én hergebruik |
73% |
73% |
76% |
78% |
80% |
|
|
Hout |
Percentage recycling |
30% |
30% |
30% |
30% |
30% |
|
Percentage recycling én hergebruik |
55% |
55% |
55% |
55% |
55% |
|
|
Totaal |
Percentage recycling |
71% |
72% |
72% |
73% |
74% |
Uitvoering
Bedrijven die verpakte producten op de markt brengen zijn wettelijk verplicht om te zorgen voor het inzamelen en recyclen van de verpakkingen, inclusief het statiegeldsysteem. De producenten van verpakkingen hebben voor de UPV-werkzaamheden Verpact (voorheen Stichting Afvalfonds Verpakkingen) opgericht. Verpact heeft ook de taak om elk jaar voor het verpakkende bedrijfsleven informatie te geven aan de overheid over het behalen van de verplichte recyclingdoelstellingen. Ook is zij verantwoordelijk voor het behalen van deze doelstellingen (normadressaat). Omdat er een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV) geldt, zijn alle producenten verplicht lid van Verpact.
Afvalbeheersbijdrage
Als een producent per jaar meer dan 50.000 kilogram verpakkingen gebruikt om producten te verpakken in Nederland, moet deze een afvalbeheersbijdrage betalen aan Verpact. Voor een aantal verpakkingen hoeft de producent geen afvalbeheersbijdrage te betalen. Dit zijn vooral verpakkingen die een hulpmiddel zijn bij transport, de zogenaamde logistieke hulpmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn: vaten, pallets, rolcontainers en big bags. Zie ook de lijst met logistieke hulpmiddelen van Verpact. De producent moet wel bij het Afvalfonds aangeven hoeveel van deze logistieke hulpmiddelen hij per jaar gebruikt.
Verpact bepaalt de hoogte van de afvalbeheersbijdrage. Daarbij geldt voor verpakkingen van kunststof dat hoe moeilijker de verpakking te recyclen is, hoe hoger de bijdrage. Denk bij moeilijk recyclebaar bijvoorbeeld aan verschillende soorten plastic en papier door elkaar. Deze hogere bijdrage wordt het zogenaamde gedifferentieerd tarief genoemd. De hoogte van de afvalbeheersbijdrage voor de verschillende verpakkingen vindt u op de website van Verpact. Met de beheersbijdragen betaalt Verpact de inzameling, die vaak door gemeenten gebeurt die hiervoor een vergoeding krijgen. En de sortering en recycling, dit is een vergoeding aan gecontracteerde bedrijven.
Rol Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)
De ILT zorgt ervoor dat de UPV-regels worden gevolgd. De ILT kan optreden tegen producenten die zich ten onrechte niet hebben gemeld bij Rijkswaterstaat of bij de verplichte producentenorganisatie. Ook als producenten of UPV-organisaties niet genoeg informatie geven of de regels niet goed volgen, kan de ILT optreden. Ook doet de ILT onderzoek naar de betrouwbaarheid van de rapportages die de producenten-organisaties jaarlijks moeten opstellen. De ILT kiest wat ze doet op basis van de risico’s en wat er is misgegaan.