Eisen aan ondernemers, schippers en bemanningen in de binnenvaart

In de binnenvaart zijn er regels voor bevoegdheid en deskundigheid van ondernemers en schippers, samenstelling van de minimumbemanning en rusttijden. Een vaartijdenboek, dienstboekjes en medische keuringen zijn verplicht. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt hier toezicht op.

Bevoegdheid van binnenvaartondernemers

Elk schip in de beroepsvaart dat vaart op binnenwateren van lidstaten van de Europese Unie (EU) en Zwitserland moet een Rijnvaartverklaring hebben. Daarin staat wie de exploitant en eigenaar of verdere eigenaren van het schip zijn. Zo weten toezichthouders wie zij bij de handhaving moeten aanspreken. De eigenaar/exploitant doet de aanvraag bij Kiwa. Daar leest u meer over de Rijnvaartverklaring, voorwaarden en uitzonderingen.

Binnen elke onderneming voor bedrijfsmatig goederenvervoer in de binnenvaart moet minimaal één persoon een bewijs van vakbekwaamheid hebben. Voor andere vormen van binnenvaart is dat niet nodig. Bij Kiwa leest u meer over het bewijs van vakbekwaamheid. Daar vraagt u het ook aan.

Deskundigheid van schippers

Beroepsschippers (gezagvoerders) mogen alleen varen met een geldig vaarbewijs. In het Binnenvaartbesluit staat welke vaarbewijzen nodig zijn voor welke wateren en schepen.

Het CBR geeft geen groot vaarbewijzen en Rijnpatenten meer af. In plaats daarvan komt het Europese kwalificatiecertificaat schipper. Heeft u een vaarbewijs of Rijnpatent, dan moet u dat vóór 17 januari 2032 omwisselen. Lees meer over Europese beroepskwalificaties in de binnenvaart bij CESNI.

De bekwaamheidseisen voor Rijn, Waal en Lek staan in het Reglement scheepvaartpersoneel op de Rijn (RSP).
De bekwaamheidseisen voor andere binnenwateren staan in de Binnenvaartregeling.

Samenstelling van de minimumbemanning

Het type schip, de lengte, het aantal passagiers en andere zaken bepalen hoeveel bemanningsleden met welke bekwaamheden er minimaal aan boord moeten zijn.

De minimumeisen voor Rijn, Waal en Lek staan in het RSP.
De minimumeisen voor andere binnenwateren staan in de Binnenvaartregeling.
De minimumeisen voor zeeschepen die varen op binnenwateren staan in het RSP.

De vrijstellingen uit de Binnenvaartregeling gelden binnen Nederland ook op de Rijn, Waal en Lek.

Werk- en rusttijden voor schipper en bemanning

Lees de regels voor werk- en rusttijden in binnenvaart, zeescheepvaart en zeevisserij.

Vaartijdenboek

Elk binnenvaartschip dat bedrijfsmatig op de binnenwateren vaart, moet een vaartijdenboek bijhouden. De schipper is hiervoor verantwoordelijk. Sleep- en duwboten die in de haven blijven, hoeven geen vaartijdenboek te hebben.

Er is een standaard vaartijdenboek. Hiermee kan de ILT controleren of alles volgens de regels gaat. Zo moet bijvoorbeeld duidelijk zijn:

In welke exploitatiewijze het schip vaart.
Welke bemanning – inclusief de schipper – aan boord is.
Welke reis schip en bemanning – inclusief de schipper – hebben afgelegd.
Wanneer de bemanning – inclusief de schipper – heeft gerust.

De eigenaar/exploitant kan het vaartijdenboek aanvragen bij de Stichting Afvalstoffen & Vaardocumenten Binnenvaart (SAB). In het vaartijdenboek zelf staan instructies voor het gebruik.

Bekijk de voorbeelden van een ingevuld vaartijdenboek.

Dienstboekje

Elk bemanningslid moet een persoonlijk dienstboekje hebben. Voor de schipper is er een apart dienstboekje. Lees meer over dienstboekjes bij de Stichting Afvalstoffen & Vaardocumenten Binnenvaart (SAB). Daar vraagt u ze ook aan.

Medische keuring schipper en bemanning

Als u voor de binnenvaart een Europees kwalificatiecertificaat of dienstboekje aanvraagt of verlengt, heeft u een medische keuring binnenvaart nodig.